Koristi namaza sa naučnog aspekta

Nakon čitanja ovih informacija možemo samo iznova da se Allahu zahvaljujemo na Uputi koju nam je dao, na blagodati obavljanja namaza koju imamo; na tome što je Allah naš Gospodar, a mi samo Njegovi robovi, te se nastaviti diviti Stvoritelju, koji nas upućuje da posmatramo Njegovo stvaranje i u njemu iznova tražimo tragove Njegovog postojanja…

Namaz je fundamentalni dio islama, jedna od glavnih islamskih dužnosti. Obavlja se pet puta dnevno i to u precizno određeno vrijeme. Na arapskom jeziku, kao i u Kur’anu, ova dužnost je poznata pod nazivom “salat” dok se na našim prostorima koristi termin “namaz”, koja je turskog porijekla. Obavljanje namaza nosi sa sobom višestruke koristi. Osim što se njime približavamo Allahu, zadobijamo Njegovo zadovoljstvo, radimo za svoje ahiretsko dobro, namaz nam također osigurava fizičko i mentalno zdravlje. U naučnom svijetu rađena su istraživanja koja potvrđuju istinitost ovih tvrdnji. Dalje u tekstu će biti spomenuta neka od tih istraživanja.

Neke od fizičkih koristi namaza

Na jednom od univerziteta u Japanu 2002. godine vršeno je istraživanje o tome kako namaz kod pacijenata muslimana koji ga praktikuju poboljšava i ubrazava rehabilitaciju.(1) Glavna funkcija rehabilitacije je obezbjeđivanje adekvatne terapije koja pomaže u poboljšavanju fizičke aktivnosti kod bolesne osobe preko poboljšavanja jačine njhovih mišića. Tim koji učestvuje u rehabilitaciji pacijenta mora da vodi računa o socijalnom i mentalnom blagostanju pacijenta. Posmatrajući na milione muslimana koji obavljaju namaz regularno u propisano vrijeme, naučnici iz Japana su pretpostavili da namaz uveliko može da poveća fizičko zdravlje i samopouzdanje, poboljšavajući mišićno-skeletne sposobnosti, motoriku i protok krvi u mozgu, te da može igrati veliku ulogu u rehabilitaciji.

U svom radu analizirali su različite poze u namazu i raspon kretnji spravom za mjerenje uglova (goniometrom). Moždani krvni pritisak u odnosu na gravitaciju je izračunat u različitim pozicijama u namazu. Ovo istraživanje je pokazalo da tokom obavljanja namaza, većina zglobova i mišića su aktivni sa malim naporom, što igra bitnu ulogu u moždanoj cirkulaciji i postularnim refleksima. Fizička vježba, kao što je “tai chi”, uključuje kretnje cijelog tijela, ali namaz predstavlja više od toga iz razloga što on uključuje učenje Kur’ana i dovu, koji se izgovoraju tokom činjenja kretnji i između njih.

Prema istraživanju koje je vršeno 2008. godine pri Malezijskom univerzitetu od strane tima sa Biomedicinskog inžinjeringa(2) pozicija sedžde može da smanji ritam srca. Nizak puls srca je pozitivan znak i označava da je srce u stanju mirovanja. Za neka kretnje u namazu je dokazano da smanjuju krstobolju i poremećaj erekcije. Pored dokaza za fizičke koristi namaza, postoje i dokazi da obezbjeđuje smirujuće efekte na mentalni i misaoni dio čovjeka.

Namaz i analiza signala moždanih valova

Hemijske promjene se dešavaju kada je mozak aktivan. Hemijski procesi koji se dešavaju uzrokuju kretanje jona ili atoma koji nose električni naboj. Kada se ovo desi, pojave se električne aktivnosti. Danas, zbog razvitka tehnologije, ovi naboji iz mozga mogu se mjeriti elektrodama koje se postave na glavu/lobanju specijalnom tehnikom – elektroencefalografijom (EEG), i tako se mjere signali mozga koji rezultiraju iz ovih električnih aktivnosti. Promjena EEG signala zavisi od različitih unutrunutrašnjih stanja ispitanika.

U toku 24 sata, musliman obavi pet namaza, što znači najmanje 17 rekata, a što sadrži 119 poza. Uz to, poze su takve prirode da ih mogu obaviti ljudi svih starosnih dobi, i to je vježba koja ne uzrokuje napor ili umor i doprinosi unutrašnjem miru. Iz navedenih razloga, tim sa Tehnološkog univerziteta u Maleziji u 2011. godini (3) odlučio je da analizira EEG signale i izvrši računanje nakon obavljanja namaza. Tokom ovog istraživanja vršena su mjerenja pozitivnog uticaja nakon slušanja “natura” muzike i obavljanja namaza. Eksperimet, urađen od strane navedenog tima sa Tehnološkog univerziteta, pokazao je da pored dotadašnjih istraživanja koja su dokazala pozitivne efekte slušanja “natura” muzike na mozak, pozitivan uticaj namaza je veći. Usporedbu su postigli mjereći nivo gama valova nakon slušanja spomenute muzike, te potom nakon obavljenog namaza. Gama valovi su se povećali znatno više nakon obavljenog namaza, nego nakon slušanja “natura“ muzike.

Naučni tim sa odsijeka Biomedicinskog inžinjeringa sa Malezijskog univerziteta je došao sa još jednim saznanjem.(4) Rad je trebalo da istraži stepen relaksacije postignut obavljanjem namaza pomoću mjerenja alfa moždanih aktivnosti u
frontalnom, centralnom, parijetalnom i potiljačnom pomoću elektroda. Devet muslimana je učestvovalo u eksperimentu i testiranje je vršeno dok su klanjali duha- namaz. Testovi su pokazali da nije bilo značajne razlike u RP(α) (mean alpha relative power) između alfa amplituda tokom duha-namaza i djelovanih uvjeta u svih osam pozicija elektroda. Međutim, RP(α) pokazao je veću alfa amplitudu tokom sedžde u toku obavljanja duha-namaza i djelovanih uvjeta u parijentalnoj i potiljačnoj regiji u poređenju sa stanjem odmora. Pojava povećanja alfa amplitude sugerira parasimpatičku aktivaciju, što ukazuje na stanje opuštanja.

Nakon čitanja ovih informacija možemo samo iznova da se Allahu zahvaljujemo na Uputi koju nam je dao, na blagodati obavljanja namaza koju imamo; na tome što je Allah naš Gospodar, a mi samo Njegovi robovi, te se nastaviti diviti Stvoritelju, koji nas upućuje da posmatramo Njegovo stvaranje i u njemu iznova tražimo tragove Njegovog postojanja.

Fatima Jašarević – SAFF

Korišteni izvori:

1. Reza, M. F., Y. Urakami , Y. Mano. 2002. Evaluation of a New Physical Exercise Taken from Salat (Prayer) as a Short-Duration and Frequent Physical Activity in the Rehabilitation of Geriatric and Disabled Patients. Annals of Saudi Medicine. 22(3-4): 177-180.
2. Fatimah Ibrahim, Wan Abu Bakar Wan Abas, Ng Siew Cheok. 2008. Salat, Benefit from SciencePerspective. Department of Biomedical Engineering, Universiti Malaya.
3. W. Mohd Fatihilkamal, W. Mohd Ridzvan, Nasrul Humaimi Mahmood, Nor Aini Zakaria and Elia Ameera Ali. 2011. Salat and brainwave signal analysis. Journal of Teknology 191-192.
4. Doufesh H, Faisal T, Lim KS, Ibrahim F. 2012. EEG spectral analysis on Muslim prayers. Appl Psychophysiol Biofeedback 37(1):11-8