Uzroci koji čine srca nježnim
Uzroci koji čine srca nježnim, osjećajnim i svjesnim Allahove veličine i Njegovog prava kod roba su:
1. Ustrajnost na redovnom učenju zikra. Uzvišeni Allah rekao je: “A srca se, doista, kad se Allah spomene, smiruju!“(er-R’ad, 28.)
Neki čovjek se požalio Hasanu el-Basriju na tvrdoću svoga srca, pa mu je Hassan odgovorio: “Približi ga spominjanju Allaha.”
2. Traženje upute od Allaha i stalno obraćanje dovom. Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, imao je običaj učiti: “Allahu moj, uputi me i učvrsti na Pravom putu!” (Muslim)
3. Ustrajnost na obaveznim (farz) namazima. Uzvišeni Allah, rekao je: “Namaz, zaista, odvraća od razvrata i od svega što je ružno.”( El-Ankebut, 45.)
4. Nastojanje da se zaradi halal opskrba, hrana i odjeća.
5. Povećano činjenje nafila i drugih dobrih djela. Uzvišeni Allah, rekao je u hadisu-kudsijju: “Moj rob neće prestati da Mi se približava nafilama sve dok ga ne zavolim.”( Buhari i Muslim)
6. Činjenje dobročinstva prema stvorenjima.
7. Sjećanje na smrt i obilazak mezarja. Ebu Derda, radijallahu anhu, rekao je: “Sjećanje na smrt umanjuje radost i zavist.” Sad ibn Džubejr, radijallahu anhu, rekao je: “Kada bi moje srce prestalo da razmišlja o smrti, pobojao bi se da se ne pokvari.”
8. Nastojanje da se posjećuju islamska predavanja, trud da se nauči nešto novo iz vjere. Hasan el-Basri, rahimehullah, rekao je: “Prisustvovanje halkama znanja rezultira skrušenošću srca.”
9. Povećano činjenje istigfara, traženja oprosta i ostavljanje grijeha. Ibn Kajjim, rahimehullah, rekao je: “Dvije stvari čine srca hrđavim: gaflet i grijesi, a dvije stvari čiste srca: istigfar i zikr.”
10. Čitanje biografije velikana i učenjaka ovog ummeta i druženje sa dobrim ljudima. Džafer ibn Sulejman, rahimehullah, rekao je: “Kada osjetim tvrdoću i grubost svoga srca, odem i pogledam u lice Muhammed ibn Vas’a, rahimehullah.”
11. Ustezanje od dunjalučkih izazova, razmišljanje o njegovoj prolaznosti, žudnja za onim što je kod Allaha od vječnosti.
12. Obilazak bolesnika, promišljanje o onima koje su zadesile velike nedaće i iskušenja, uzimanje pouka iz njihovog stanja.
13. Povećano učenje Kur’ana i razmišljanje o njegovom značenju. Uzvišeni Allah rekao je: “Allah objavljuje najljepši govor, Knjigu sličnu po smislu, čije se poruke ponavljaju, zbog kojih podilazi jeza one koji se Gospodara svoga boje, a kada se spomene ime Allahovo, kože njihove i srca njihova se smiruju. Ona je Allahov Pravi put na koji On ukazuje onome kome On hoće; a onoga koga Allah ostavi u zabludi niko na Pravi put neće moći uputiti.” ( Ez-Zummer, 23.)